Boter



Boter is overwegend melkvet dat door het karnen (dat is het ritmisch bewegen van de melk of
room) van het waterige deel in de melk gescheiden wordt. Deze boter wordt gewassen en
gekneed, er wordt al dan niet zout aan toegevoegd. Het waterige deel dat na het karnen
overblijft is karnemelk of botermelk. Afhankelijk van het vetgehalte van de melk is er 22
tot 27 liter melk nodig om 1 kg boter te verkrijgen. Het vetgehalte van melk varieert. Het
is afhankelijk van runderras, periode van het jaar, het veevoer en andere factoren.

Boter maken is een mechanisch proc�d�. Dat betekent dat boter geen scheikundige bewerking
ondergaat. Er mogen aan boter geen andere additieven dan zout toegevoegd worden. Alle
ingredi�nten staan op het pakje melkerijboter vermeld en dat zijn er niet veel. Boter is
immers een zuiver product dat overwegend uit 1 ingredi�nt bestaat: minstens 82%
melkvet, de rest is water en droge stof (melkpoeder, vetoplosbare vitaminen).

Boter is vooral een smaakmaker. Doordat ze smelt op lichaamstemperatuur laat ze in de mond
een frisse, aangename smaak na. Boter is niet geschikt om op hoge temperatuur te
verhitten.

Aankopen
Soorten
Hoeveboter wordt kleinschalig op het melkveebedrijf vervaardigd. Op de boerderij, waar een
kleiner aantal liter melk dan in de zuivelfabriek verwerkt wordt, gebruikt men rauwe
melk. Meestal wordt alleen de melk die op het eigen bedrijf gewonnen wordt verwerkt
tot boter.

Melkerijboter is het product dat op grotere schaal in de zuivelfabriek gemaakt wordt. In de
zuivelfabriek gebruikt men gepasteuriseerde melk of room. In de melkerij wordt de melk
van verschillende melkveebedrijven verzameld.

Geconcentreerde boter is boter waaruit bijna alle water verwijderd is. Daardoor is ze zeer
geschikt om mee te braden en te bakken. Ze wordt ook bak- en braadboter genoemd. Ze
is zeker niet geschikt om op brood te smeren.

Geklaarde boter is het botervet zonder het water in de boter. Het is hoeve- of melkerijboter
die opgewarmd wordt en waar het schuim van weggeschept wordt. Wat overblijft is puur
botervet, dat zeer geschikt is voor keukenbereidingen of bakken en braden. Doordat
geklaarde boter, net als geconcentreerde boter, geen water bevat, spat ze niet en kan ze
tot een hogere temperatuur dan hoeve- of melkerijboter verwarmd worden.

Halve boter is boter die smeerbaar uit de koelkast komt. Ze kan een mengeling zijn van boter
en margarine of meer vocht bevatten dan het gehalte dat voor boter wettelijk toegelaten
is. Deze boter is alleen geschikt om koud te gebruiken, als smeersel op brood.

Kruidenboter is boter waaraan vooral groene kruiden, zoals peterselie en bieslook,
toegevoegd werden. De lekkerste is de zelfbereide, maar er is in de handel ook
industrieel bereide kruidenboter verkrijgbaar. Ze past uitstekend bij aardappelen in de
schil, pasta en geroosterde gerechten zoals vlees en vis.

Bewaren
De houdbaarheid van boter is afhankelijk van de samenstelling, de wijze van bewaren en de
wijze van fabriceren. Naargelang boter met verse of gepasteuriseerde boter of room
bereid werd, is ze langer of minder lang houdbaar. Als ze slechts weinig water bevat, is
ze enkele weken, zelfs een tweetal maanden, houdbaar. Boter die koel, donker en
afgesloten bewaard wordt, is zonder kwaliteits- en smaakverlies enkele weken houdbaar.
De versheidsdatum die op de verpakking van melkerijboter gedrukt staat veronderstelt
dat u bewaart in de eigen verpakking bij een temperatuur van 7�C en afgeschermd van
licht. Boter wordt ranzig als ze blootgesteld is aan licht en lucht. Het volstaat soms om
van een klompje boter de buitenste, vergeelde laag te verwijderen om daaronder weer de
lichtere, smakelijke verse boter te vinden. Natuurlijk blijft boter een vers product. De
houdbaarheid kent een maximum termijn.

Tips
Bewaar boter in de koelkast, afgesloten van sterk ruikende voedingswaren als kaas, groente,
fruit, vlees- en vissoorten.
Houd een klompje verse boter altijd in kleine hoeveelheden klaar voor gebruik in een
botervlootje. Als de boter op is, wast u het botervlootje uit voor er nieuwe verse boter in
gelegd wordt. Vul nooit verse boter bij de oude boter, om te voorkomen dat ze ranzig
gaat smaken.
Zet de boter, zonder de aluminiumfolie, voor gebruik 10 tot 20 seconden in de microgolfoven.
Ze is dan ideaal om op brood te smeren. Of dompel het mes waarmee de boter gesmeerd
wordt even in heet water.

Bereiding
Voeg een klontje boter toe aan puree, soep, groente, saus voor een lekkere, subtiele smaak.
Boter kan u mengen met ingredi�nten zoals honing, kaneel, geraspte appel of wortel,
hardgekookt ei, mosterd, groene kruiden, eetbare bloemen (zoals viooltjes, goudsbloem,
madeliefjes of Oostindische kers) en ander lekkers. Rol de boter in aluminiumfolie. Laat
ze opstijven en snijd er schijfjes van.

Wie boter mooi wil opdienen kan gebruik maken van een houten boterstempel of botervorm.
Leg het houten werktuigje in een kom met water en plaats het een nacht in de koelkast.
Als de stempel of de vorm verzadigd is met water zal de koele boter niet meer aan het
hout kleven. Op de boter staat dan een mooie afdruk van de stempel of de boter heeft een
originele vorm. Het ontvormen is soms een lastig karwei. Een scherp mes en veel geduld
zijn dan de beste attributen.
Home